Fa bell par de diyas a consellera de cultura Dolores Serrat presentó o anteprochecto de lei ta la reforma d’actual lei de luengas aprobada por l’anterior gubierno en 2009. En primerias lo que fa iste anteprochecto de lei ye dixar de nombrar a l’aragonés y o catalán, nomás decindo que en Aragón “existen luengas y modalidatz lingüisticas propias que se charran en determinadas zonas”. Isto ta prencipiar ya ye una traza d’invilsibilizar istas luengas lo que no tien garra sentiu en una lei que lo que se suposa que ha de fer ye protecher-las. Una d’as trazas d’invisibilizar una cosa ye no pronunciar o suyo nombre asinas se niega de raso a suya existencia y isto ye lo que fa o nuevo gubierno, negando asinas os dreitos a os fablants d’istas luengas, refusando a suya existencia y con isto a realidat multilingüe d’Aragón.
Pero tot isto ye por a particular baralla que tien PP y PAR contra o catalán, y más que más contra o catalán que se charra en Aragón. Ya que dende fa anyos son empetando a catalanofobia dende diferents anvistas, decindo que os catalans nos furtan os biens d’a ilesia, ta rematar decindo que antimás d’ixo nos quieren imposar a suya luenga en Aragón. Negando-se a l’arreu a clamar catalán a la luenga que se charra en a francha d’Aragón con Catalunya y dixando platero que tot ye una qüestion politica y no lingüistica. Pero d’ista traza no nomas dixan sin dreitos a totz os fablants de catalán en Aragón, sino tamien a os de l’aragonés, ya que aprofeitan ista enchaquia ta invisiblilizar-lo fendo veyer que no ye una luenga unica, sino modalidatz lingüisticas inconexas. L’aragones ye una d’as luengas minorizadas que en periglo d’extinción porque tanimientres muitos anyos ha estau xublidada y pisoteada, alavez amostrando-la trestallada no ye a millor traza de dignificar-la y revitalizar-la con isto lo que preban de fer PP y PAR ye rematar d’afogar-la.
D’atra man, atro d’os cambios que fa iste anteprochecto ye a supresión d’o Consello Superior d’as Luengas creyando l’Academia Aragonesa de la Lengua que achunta as anteriors academias de l’aragonés y o catalán en Aragón que no plegoron a creyarse. Una luenga ta no tresbatir-se ha de tener unos organos que representen a totz os suyos flablants y no pas intreses politicos como ista mena d’organos.
Si l’anterior lei nos pareixeba una lei esbafada, que no guaranciaba os dreitos d’os fablants d’istas luengas, que no yeran suficients as midas que reculliba en materia d´educación y que bi heba una ripa de foraus en os que se dixaban muito a la interpretación, con ista reforma encara s’esbafa muitismo más ista lei. Más que más porque mete ficancia en a voluntariedat d’as midas que a lei pueda adoptar, ye decir, por eixemplo dixa que os ciudadans se dirichan a l’administración en a suya luenga pero ista no ye obligada a contestar en ixa mesma luenga.
Con isto o gubierno d’Aragón fa un trango enta zaga en a reconixedura d’a existencia d’a luenga aragonesa y catalana en Aragón. Han estau muitos anyos de luita por parti d’os charrants y as asociaciacions d’esfensa d’istas luengas en Aragón ta que se reconoixiera que istas existiban y se charraban. Encara que a lei de luengas estase una lei esbafada a lo menos nombraba as dos luengas y las reconoixe. Agora PP y PAR atravies de mentiras y decindo que se trata imposar istas luengas, cosa que ye de raso falsa, preban d’amortar-las una mica más.
Alavez, nusatras dende Purna, hue queremos tornar a decir una vegada más que en Aragón se charra aragonés y se charra catalán, que no reblamos en a luita d’a esfensa d’istas luengas y demandamos que por parti d’as institucions se refiermen os dreitos d’as personas que las charran y que tant han luitau dende abe anyos ta que no se caceguen. Porque tien dreito a vivir, relacionar-se y recibir una educación en a suya propia luenga fendo asinas posible que haiga una transmisión cheneracional y revitalización d’as mesmas y asinas guaranciar a suya pervivencia. Queremos que Aragón contine tenendo ixa riqueza cultural y lingüística y ta ixo ye alazetal a visibilización de l’aragones y o catalán y o suyo refirme por parti d’as institucions. Hue como ahiere, Purna esfiende a oficialidat de l’aragonés y o catalán, luengas minorizadas por o Gubierno d’Aragón, pero tamién por a resta d’as institucions. Ixa ye a nuestra luita, aconseguir una lei de luengas de verdat, que sirva ta poder dirichir-nos a las administracions publicas en as nuestras luengas y t’amostrar l’aragonés en as escuelas de tot Aragón t’os nuestros fillos y fillas, de traza que no dixemos amortar ista luenga, que ye l’unica propia d’as y os aragoneses.
Prou d’imposición d’a luenga castellana!
Aturemos o lingüicidio!
L’aragonés y o catalán oficials!
En Aragón a 20 de Chunio de 2012
Purna, a chovenalla independentista y revolucionaria